Can Chi là gì? Ý nghĩa và ứng dụng lớn lao của Can Chi

Bởi chokienthuc

( Lichngaytot. com )Can Chi vốn rất quen thuộc với chúng ta, thế nhưng không phải ai cũng hiểu rõ khái niệm Can Chi là gì và những ý nghĩa cũng như ứng dụng của nó. Nếu bạn còn điều gì chưa rõ, hãy theo dõi bài viết dưới đây!

Contents

1. Can Chi là gì và sự phối hợp của Can Chi

Tuy vậy, nguồn gốc của

Can chi hay còn có cách gọi khác là Thiên Can, Địa Chi hoặc Thập Thiên Can, Thập Nhị Địa Chi. Đây vốn là những đơn vị rất quen thuộc và gần gũi đối với người dân Á Đông, thường được sử dụng trong việc tính hệ thống lịch pháp cũng như các ngành học thuật khác.Tuy vậy, nguồn gốc của Can Chi không thật rõ ràng, có sách cho rằng Can Chi do Đại Sào phát hiện ra cách tính Can Chi thông qua việc đếm các đốt ngón tay, trong đó Giáp, Ất, Bính, Đinh… dùng để đặt tên cho các ngày trong năm, gọi chung là Thiên Can, còn Tý, Sửu, Dần, Mão được dùng để đặt cho các tháng trong năm, gọi chung là Địa Chi.

Can chi là gì
 

10 Thiên Can gồm có : Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý12 Địa Chi gồm có : Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tị, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi

Khi đã xây dựng được 10 Thiên Can và 12 Địa Chi thì người ta phối hợp hai yếu tố này lại để tính năm, tháng, ngày, giờ.

Sự phối hợp đầu tiên là ghép hai đơn vị đầu của Can và Chi lại, ta được Giáp Tý, tiếp đó sẽ đến Ất Sửu, Bính Dần, Đinh Mão… Cứ ghép lần lựa như vậy, ta sẽ được ghép được 60 lần. Do vậy, chu kỳ phối hợp của Thiên Can và Địa Chi sẽ là 60.

2. Ý nghĩa của Can Chi

Sau khi biết Can Chi là gì, ta cũng nên biết thêm về ý nghĩa của Can Chi. Quan niệm cho rằng người xưa lấy 10 Thiên Can để miêu tả chu kỳ luân hồi tuần hòa của Mặt Trời có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến sự sinh trưởng và tăng trưởng của vạn vật. Cụ thể 🙁 I ) Giáp : Có nghĩa là mở, ý chỉ tín hiệu vạn vật được tách ra, bắt nguồn sự sống .( II ) Ất : Có nghĩa là kéo, ý chỉ quy trình vạn vật mở màn quy trình nhú mầm, sinh trưởng( III ) Bính : Có nghĩa là sự bất ngờ đột ngột, khi vạn vật khởi đầu lộ ra trên mặt đất( IV ) Đinh : Có nghĩa là can đảm và mạnh mẽ, khi vạn vật bước vào quy trình tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ( V ) Mậu : Có nghĩa là rậm rạp, tức chỉ quá trình vạn vật khởi đầu xanh tốt( VI ) Kỷ : Có nghĩa là ghi nhớ, chỉ tiến trình vạn vật khởi đầu thành hình để phân biệt được .( VII ) Canh : Có nghĩa là chắc lại, khi vạn vật mở màn hiệu quả .( VIII ) Tân : Có nghĩa là mới, vạn vật bước vào thời kỳ thu hoạch .( IX ) Nhâm : Có nghĩa là gánh vác, ý chỉ dương khí có tính năng nuôi dưỡng vạn vật .( X ) Quý : Có nghĩa là đo, chỉ sự vật khi đã hoàn toàn có thể giám sát được .

Ý nghĩa của can chi
 

12 Địa chi dùng để miêu tả chu kỳ luân hồi hoạt động của Mặt Trăng, gây tác động ảnh hưởng đến quy trình tăng trưởng của sinh vật. Trong đó 🙁 1 ) Tý : Là nuôi dưỡng, trùng tu, tức vạn vật khởi đầu nảy nở nhờ có dương khí .( 2 ) Sửu : Là kết lại, khi những mần nin thiếu nhi liên tục quy trình lớn lên .( 3 ) Dần : Là sự biến hóa, dẫn dắt, khi những mần nin thiếu nhi khởi đầu vươn lên khỏi mặt đất .( 4 ) Mão : Là đội, khi tổng thể vạn vật đã nứt khỏi mặt đất để vươn lên .( 5 ) Thìn : Là chấn động, chỉ quy trình tăng trưởng của vạn vật sau khi trải qua dịch chuyển .( 6 ) Tị : Là mở màn, khi vạn vật đã có sự khởi đầu .( 7 ) Ngọ : Là tỏa ra, khi vạn vậy đã mở màn mọc cành lá .( 8 ) Mùi : Là ám muội, khi khí âm khởi đầu Open, khiến vạn vật có khunh hướng tăng trưởng yếu đi .( 9 ) Thân : Là thân thể, khi vạn vật đều đã trưởng thành .( 10 ) Dậu : Là sự già cỗi, khi vạn vật đã già đi .( 11 ) Tuất : Là diệt, tức chỉ đến một thời gian nào đó, vạt vật sẽ đều suy yếu và diệt vong .( 12 ) Hợi : Là hạt, khi vạn vật lại quay trở về hình hài hạt cứng .

Từ đây, ta có thể thấy việc 10 Thiên Can và 12 Địa Chi được xây dựng dựa trên sự nhận thức đặc điểm hoạt động của Mặt Trời và Mặt Trăng.

Người xưa thường lấy Mặt Trời và Trời làm dương, còn Mặt Trăng và Đất để làm âm, do đó lẽ dĩ nhiên, 10 Thiên Can được phối với trời, 12 Địa Chi phối với đất, vậy nên mới hình thành tên gọi Thiên Can và Địa Chi.

Ngoài ra, các Chi vốn không được gán với các con vật ngay từ đầu như mọi người vẫn nghĩ. Đến khoảng đầu Công nguyên, người Trung Hoa mới gán các chi với các con vật.

Tuy nhiên, nguồn gốc của việc này không quá rõ ràng, có ý kiến cho rằng việc này gắn với truyền thuyết trong Phật giáo, thứ tự 12 con giáp là thứ tự của 12 con vật đã đến từ biệt khi Phật Thích Ca Mâu Ni nhập cõi Niết Bàn.

Lần lượt là: Tý (chuột), Sửu (trâu), Dần (hổ), Mão (Mèo, thỏ), Thìn (rồng), Tị (rắn), Ngọ (ngựa), Mùi (dê), Thân (khỉ), Dậu (gà), Tuất (chó), Hợi (lợn).

3. Âm dương Ngũ hành của Can Chi

Từ thời xưa, người Trung Quốc đã đưa ra thuyết Ngũ hành về 5 yếu tố cấu trúc nên vật chất của quốc tế và mỗi yếu tố có một đặc thù riêng không liên quan gì đến nhau, đơn cử :Kim : Kim loại, có tính cứng rắng, bền chắc và lạnh lẽoMộc : Gỗ, có năng lực tăng trưởng, dẻo dai, sức chịu đựng tốtThủy : Nước, có tính thướt tha, giỏi thích nghi nhưng dễ biến hóaHỏa : Lửa, tính nóng, sáng tỏ, linh độngThổ : Đất, đầy đặn, năng lực chịu đựng tốt, cái nôi của vạn vật .Nguồn gốc của cả 5 yếu tố này đều bắt nguồn từ Thái Cực, là trạng thái trọn vẹn sơ khai, chưa hề có sự phân loại, mang tính toàn thể của vạn vật .Bên cạnh đó, theo Kinh Dịch, “ Thái Cực sinh lưỡng nghi ”, tức Thái Cực cũng là nguyên do phát sinh 2 yếu tố Âm và Dương ( Lưỡng nghi ) .

Vì vậy, ta lập được bảng sau: 
 

Thiên Can

Địa Chi

Âm Dương

Ngũ hành

Giáp Dần Dương Mộc
Ất Mão Âm
Bính Tị Âm Hỏa
Đinh Ngọ Dương
Mậu Thìn, Tuất Dương Thổ
Kỷ Sửu, Mùi Âm
Canh Thân Dương Kim
Tân Dậu Âm
Nhâm Hợi Âm Thủy
Quý Dương

4. Phương vị và mùa vượng của Can Chi

Phương vị của Can Chi được xác lập trải qua việc quan trắc sự hoạt động của Mặt Trời, Mặt Trăng và Ngũ tinh trong khung trời .Vạn vật trong ngoài hành tinh đều trải qua bốn thời kỳ : Sinh, thịnh, suy, tử. Thời kỳ thịnh tức là thời kỳ “ nắm lệnh ”. Người ta cũng hoàn toàn có thể lấy Can Chi để hình tượng cho việc này .Kết hợp cả hai yếu tố vị trí và mùa vượng của Can Chi, ta hoàn toàn có thể lập nên bảng tổng hợp sau :

Thiên Can

Địa Chi

Phương vị

Mùa vượng

Giáp Dần Đông Xuân
Ất Mão
Bính Tị Nam Hạ
Đinh Ngọ
Mậu Thìn, Tuất Ở giữa Tháng cuối mỗi mùa
Kỷ Sửu, Mùi
Canh Thân Tây Thu
Tân Dậu
Nhâm Hợi Bắc Đông
Quý

Ngoài ra, bạn có thể xem thêm chi tiết ở bài viết:

Hướng dẫn cách phối Can, Chi, Ngũ hành, phương vị vào 12 cung tử vi.

5. Nghề nghiệp đại diện cho Can Chi

– Thiên Can Giáp, Ất và Địa Chi Dần, Mão thuộc Mộc: Đại diện cho các nghề sơn lâm, chế biến gỗ, giấy, sách báo, đóng thuyền, làm vườn, trồng cây cảnh hoặc sản xuất trang phục, nghề dệt…

– Thiên Can Bính, Đinh và Địa Chi Tị, Ngọ thuộc Hỏa: Đại diện cho các nghề thuốc súng, nhiệt năng, quang học, xăng dầu, các sản phẩm đồ điện, cao su, hóa học, luyện kim…

Nghề nghiệp theo can chi
 

– Thiên Can Mậu, Kỷ và Địa Chi Thìn, Tuất, Sửu, Mùi thuộc Thổ: Đại diện cho các nghề nông nghiệp, chăn nuôi, khai hoang, các công việc giao dịch về đất đai, buôn bán bất động sản, nghề sản xuất phân bón, thức ăn cho gia súc, khoáng vật, đất đá, gạch ngói, xi măng, đồ gốm, đồ cổ, xây dựng,…

– Thiên Can Canh, Tân và Địa Chi Thân, Dậu thuộc Kim: Đại diện cho các nghề khai thác và buôn bán vàng bạc, châu báu, khoáng sản, kim loại, sản xuất máy móc, thiết bị nghiên cứu hóa học, thủy tinh, các công cụ giao thông,…

– Thiên Can Nhâm, Quý và Địa Chi Hợi, Tý thuộc Thủy: Đại diện cho các nghề nước giải khát, hoa quả, đồ trang sức mỹ nghệ, hóa mỹ phẩm, giao thông vận tải, vận chuyển hàng hóa, chăn nuôi thủy hải sản, mậu dịch, du lịch, khách sạn, buôn bán,….
 

Quỳnh Hương (Tổng hợp)

Xem các bài viết khác:

Xem những bài viết khác :

You may also like

Để lại một bình luận